งานศึกษาเกี่ยวกับ “หวย: ความรู้และความหมายในมุมมองของ ผู้หญิง” เป็นการสะท้อนมุมมองของผู้หญิงผ่านกิจกรรมการเล่นหวยใต้ดิน ท่ามกลางการให้ความหมายที่หลากหลายและเชื่อมโยงกับความสัมพันธ์ เชิงอำนาจในสังคม ในขณะที่หวยใต้ดินถูกมองว่าเป็นการพนันชนิดหนึ่ง เป็นสิ่งที่ผิดกฎหมายและผิดศีลธรรม ซึ่งเป็นการมองในมุมมองเชิงเดี่ยว อย่างเช่น มองจากมิติของเศรษฐกิจ จากมุมมองกฎหมาย หรือจากมุมมอง ทางศีลธรรม ทำให้เกิดการสรุปแบบที่เรียกว่าเหมารวม หรือใช้กติกาเดียว ในการตัดสิน การศึกษานี้ต้องการนำเสนอความรู้และการให้ความหมาย จากมุมมองของผู้หญิงภายใต้วาทกรรมความรู้แบบสังคมปิตาธิปไตยที่ มองว่า ความรู้หมายถึงความรู้ที่มีเหตุผลที่ถูกครอบครองโดยผู้ชาย ส่วน ความรู้ของผู้หญิงซึ่งเป็นความรู้ที่ผู้หญิงได้รับจากประสบการณ์กลับถูก มองว่าไม่ใช่ความรู้เนื่องจากเป็นความรู้ที่ไม่มีเหตุมีผล นอกจากนี้ยังเป็น การศึกษามุมมองของผู้หญิงที่เป็น “ผู้หญิงธรรมดา” ไม่ว่าจะเป็นผู้หญิง ที่เป็น แม่บ้าน แม่ค้า สาวโรงงาน หรือผู้หญิงชายขอบไร้สัญชาติที่มีหลาก หลายวัย และมีประสบการณ์ในการต่อสู้ดิ้นรนเพื่อความอยู่รอดในสังคม ที่เปลี่ยนแปลงในยุคโลกาภิวัตน์ เป็นการเปิดมุมมองใหม่ในการทำความ เข้าใจมุมมองของผู้หญิงเหล่านี้ในการสร้างความหมาย ตีความหมายใหม่ และสร้างพื้นที่ใหม่ของผู้หญิง

งานศึกษานี้ยังสะท้อนให้เห็นถึง ความลักลั่นที่ผู้หญิงยังคงผูกติด อยู่กับบทบาทตามจารีตแบบเดิมและการมีเสรีภาพในยุคสมัยใหม่ ทำให้ ผู้หญิงต้องรับภาระทั้งงานนอกบ้านและงานในบ้าน โดยเฉพาะการรับผิดชอบ ดูแลรายรับและรายจ่ายในครัวเรือนให้อยู่ในภาวะสมดุล ซึ่งพวกเธอต้อง พยายามดิ้นรนทุกวิถีทางให้ตนเองและครอบครัวอยู่รอด จากการศึกษาพบว่า การเล่นหวยนั้นกลายเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามต่อสู้ดิ้นรนในชีวิตประจำวันเพื่อบริหารจัดการครอบครัวที่เน้นไปที่เศรษฐกิจครัวเรือนหรือ “การผลิตซ้ำทางสังคม” ที่อยู่ในพื้นที่ส่วนตัวหรือพื้นที่ในบ้าน ซึ่งแนวคิด เศรษฐศาสตร์ที่เน้นตลาดเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจมองว่าไม่มีคุณค่า ในทางเศรษฐกิจ ขณะที่การผลิตซ้ำทางสังคมของผู้หญิงเป็นการดำรงรักษา ให้ระบบทุนนิยมอยู่ได้ ทั้งในระดับท้องถิ่นและข้ามพรมแดน แต่อย่างไรก็ตาม เศรษฐกิจในที่นี้อาจมีความซับซ้อนมากกว่าในมุมมองของเศรษฐศาสตร์ กระแสหลักและแนวคิดสตรีนิยมแนวเศรษฐศาสตร์การเมือง เนื่องจาก การเล่นหวยใต้ดินเป็น “ยุทธวิธี” หนึ่งในการต่อสู้ดิ้นรนของผู้หญิงภายใต้ ความเสี่ยง ความไม่มั่นคงในชีวิตประจำวัน ซึ่งมีความพยายามที่หลากหลาย ซับซ้อนในแต่ละสถานการณ์และมีความเกี่ยวข้องเชื่อมโยงกับมิติอื่นๆ ด้วย อย่างเช่น การต่อสู้ดิ้นรนในเชิงวัฒนธรรมหรือสัญลักษณ์หรือการต่อสู้ใน เชิงการเมืองของกลุ่มคนที่ด้อยอำนาจและอยู่ที่ชายขอบของสังคม

การศึกษาเรื่องหวยจากมุมมองของผู้เล่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้เล่น ที่เป็นหญิงจึงมีความสำคัญต่อการทำความเข้าใจใหม่ ไม่มองหญิงผู้เล่นหวย เป็นเพียง“เหยื่อ” ของระบบโครงสร้างใหญ่หากมองผู้เล่นในฐานะผู้กระทำ และโต้แย้งดิ้นรน โดยใช้หวยเป็นเครื่องมือในการสร้างความหมายในการ ต่อสู้ดิ้นรนให้ครอบครัวอยู่รอด หวังเป็นอย่างยิ่งว่าเสียงของผู้หญิงที่สะท้อน ผ่านงานศึกษาในครั้งนี้จะช่วยทำให้สังคมเกิดความตระหนัก และให้ความ สำคัญในการฟังและการได้ยินเสียงจากมุมมองของผู้หญิง เพื่อทำให้เกิด การแก้ไขปัญหาและการเปลี่ยนแปลงที่คำนึงถึงมิติที่หลากหลายในการ ตัดสินใจมากขึ้น

ดร. อริยา เศวตามร์
หัวหน้าชุดโครงการวิจัยการพนันภาคเหนือตอนบน

ดาวน์โหลด